Efektywny i prawidłowy udział w obrocie gospodarczym wiąże się z dopełnianiem licznych formalności, wśród których naczelne miejsce zajmuje sporządzanie i zawieranie umów.

UMOWA jest jedną z podstawowych instytucji prawa i określa się ją jako zgodne porozumienie dwóch lub więcej stron ustalające ich wzajemne prawa lub obowiązki. Bardziej szczegółowa definicja precyzuje umowę jako stan faktyczny polegający na złożeniu dwóch (lub więcej) zgodnych oświadczeń woli zmierzających do powstania, uchylenia lub zmiany uprawnień i obowiązków podmiotów składających te oświadczenia woli.

Klasyfikacji umów jest kilka, jednak pod kątem prawa gospodarczego dzieli się je na umowy dwustronnie gospodarcze (obrót profesjonalny) i umowy jednostronnie gospodarcze (obrót konsumencki). Pod pojęciem umowy dwustronnie gospodarczej rozumie się umowy, w których po dwóch stronach czynności prawnej występują osoby zajmujące się prowadzeniem działalności gospodarczej. W przypadku umowy jednostronnie gospodarczej tylko jedną stroną czynności jest podmiot gospodarczy, a drugą stanowi osoba, która w zakresie dokonanej czynności nie jest profesjonalistą, zaś co do zasady jedynie konsumentem. Tradycyjnie, umowy gospodarcze często określane są mianem umów handlowych.

Zasadniczy podział umów w obrocie gospodarczym przedstawia się następująco:

a) umowy krótkoterminowe (współdziałanie krótsze niż rok),
b) umowy długoterminowe (kryterium czasu, na jaki zostały zawarte),
c) umowy ramowe i wykonawcze,
d) umowy adhezyjne (przez przystąpienie do treści ustalonej jednostronnie przez stronę umowy),
e) umowy zawarte w trybie oferty, negocjacji, przetargu i aukcji.

Inne klasyfikacje umów w obrocie gospodarczym dzielą je na umowy:

1) konsensualne (dochodzą do skutku przez samo oświadczenie woli stron) i realne (dochodzą do skutku dopiero po wydaniu rzeczy – przedmiotu świadczenia),
2) zobowiązujące, rozporządzające i upoważniające,
3) jednostronnie zobowiązujące (jedna strona jest tylko dłużnikiem, a druga tylko wierzycielem) i dwustronnie zobowiązujące (każda ze stron jest jednocześnie dłużnikiem i wierzycielem),
4) odpłatne (gdy obie strony uzyskują korzyść majątkową) i nieodpłatne (gdy tylko jedna ze stron uzyskuje korzyść majątkową) oraz wzajemne (każda ze stron jest zobowiązana do świadczenia wobec drugiej strony, przy czym świadczenie jednej jest uznawane za odpowiednik świadczenia drugiej strony),
5) kazualne i abstrakcyjne,
6) swobodnie negocjowane oraz adhezyjne.

Jedną z cech charakterystycznych obrotu gospodarczego jest nagminne występowanie oraz istotne znaczenie pewnych grup umów, które są odpowiednio ze sobą powiązane. Co więcej, nie wszystkie umowy gospodarcze można sklasyfikować według ustawowego podziału umów, stąd pod tym względem umowy można podzielić na nazwane oraz nienazwane:

UMOWAMI NAZWANYMI określa się umowy normatywnie określone w Kodeksie cywilnym lub w przepisach szczególnych. Należą do nich: umowa sprzedaży, umowa zamiany, umowa dostawy, umowa kontraktacji, umowa o dzieło, umowa o roboty budowlane, umowa najmu, umowa leasingu, umowa użyczenia, umowa pożyczki, umowa rachunku bankowego, umowa zlecenia, umowa agencyjna, umowa przewozu, umowa komisu, umowa spedycji, umowa ubezpieczenia, umowa składu, umowa spółki, umowa poręczenia, umowa darowizny, umowa renty, umowa o dożywocie oraz umowy w zakresie czynności bankowych.

UMOWAMI NIENAZWANYMI określa się umowy, których nie da się przyporządkować jakiemukolwiek typowi ustawowemu, a ich treść nie jest przewidziana w żadnych przepisach. W ich przypadku o treści zawieranych umów decydują wyłącznie strony umowy. Umowami nienazwanymi są takie umowy jak: factoring, forfaiting, franchising, sponsoring i know-how.