Pod pojęciem prawa gospodarczego należy rozumieć zbiór norm prawnych traktujących o funkcjonowaniu gospodarki państwa i stosunków gospodarczych pomiędzy osobami fizycznymi i prawnymi, a także między innymi podmiotami, które mogą być podmiotem stosunków gospodarczych. Zgodnie z literaturą przedmiotu, prawo gospodarcze można podzielić na prawo publiczne i prawo prywatne:
– publiczne prawo gospodarcze definiuję funkcje państwa w gospodarce, określa swobodę działalności gospodarczej i
precyzuje definicję obrotu gospodarczego w sferze stosunków między państwem a przedsiębiorstwami. Innymi słowy, prawo to określa zakres interwencji prawa i państwa w gospodarkę kraju.
– prywatne prawo gospodarcze reguluje stosunki między poszczególnymi przedsiębiorcami oraz pomiędzy przedsiębiorcami i konsumentami. Prawo to obejmuje w szczególności przepisy określające rodzaje i funkcjonowanie spółek, czynności handlowe, prawo papierów wartościowych oraz wszelkie kwestie dotyczące upadłości.
Cechą charakterystyczną prawa gospodarczego jest brak jednolitej regulacji prawnej dla stosunków gospodarczych, przez co rozumie się brak jednego, głównego kodeksu zawierającego wszystkie normy prawne z zakresu prawa gospodarczego.
Prawo gospodarcze, podobnie jak wszystkie inne prawa należące do polskiego systemu prawnego, określone jest przez pewne zasady przewodnie, stanowiące podstawę funkcjonowania gospodarki. Zasady te wynikają przede wszystkim z konstytucji oraz podstawowych aktów dotyczących prawa gospodarczego w szczególności ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Do nadrzędnych zasad prawa gospodarczego zaliczyć można:
–zasadę wolności gospodarczej, obejmującą wolność wyboru formy działalności oraz wolność podejmowania, wykonywania i zakończenia działalności gospodarczej,
–zasadę ochrony własności,
–zasadę praworządności, która oznacza, że organy administracji publicznej mogą działać jedynie na podstawie i w granicach prawa,
–zasadę ograniczonej ingerencji państwa w gospodarkę,
–zasadę proporcjonalności, według której wszystkie podjęte działania i zastosowane środki powinny być proporcjonalne do celu,
–zasadę 3D – decentralizacji, demonopolizacji i deregulacji.
Podstawowa zasada prawa gospodarczego – zasada swobody gospodarczej – wynika z art. 20 Konstytucji RP i określa działalność gospodarczą jako zarobkową działalność wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodową, wykonywaną w sposób zorganizowany i ciągły. Co ważne, działalnością gospodarczą nie jest:
– działalność wytwórcza w rolnictwie w zakresie upraw rolnych oraz chowu i hodowli zwierząt;
– działalność w dziedzinie ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa wiejskiego;
– wynajmowanie przez rolników pokoi, sprzedaż posiłków domowych i świadczenie innych usług związanych z pobytem turystów.